Publikacje

21 grudnia 2022

PPK czyli Pracownicze Plany Kapitałowe

13 grudnia 2022 na portalu muratorplus.pl został opublikowany artykuł radcy prawnego Karoliny Gębka. R. pr. K. Gębka opowiada w nim o PPK czyli Pracowniczych Planach Kapitałowych – co to za program i czy się opłaca? Jakie zmiany w PPK od 2023? Na czym polega autozapis?Poniżej prezentujemy Państwu pełną treść artykułu.

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to w dużym uproszczeniu dobrowolny, prywatny system długoterminowego oszczędzania emerytalnego. Co to oznacza w praktyce? Czy PPK są opłacalne? Jak zrezygnować z uczestnictwa w PPK? Co się zmienia w PPK od 2023?

Uczestnictwo w PPK

Każdy pracodawca, który zatrudnia co najmniej jedną osobę podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów określonych w ustawie o PPK ma obowiązek zawrzeć umowę z instytucją finansową o prowadzenie PPK. Instytucję finansową, w której będą utworzone prywatne rachunki PPK, wybiera pracodawca, w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub w razie jej braku z reprezentacją osób zatrudnionych. Zapisu do PPK pracodawca dokonuje automatycznie, tzn. każdy pracownik spełniający warunek dotyczący ubezpieczenia jak wyżej, będący w przedziale wiekowym 18-55 lat zostaje zapisany do PPK bez podjęcia jakiegokolwiek działania ze swojej strony.

Pracodawca nie ma obowiązku zgłoszenia do PPK wobec pracownika, który ukończył 55 lat. Taki pracownik może jednak sam zawnioskować o zgłoszenie i pracodawca musi ten wniosek uwzględnić. Pracownicy, którzy ukończyli 70 lat, nie mogą przystąpić do PPK.

Od 1 stycznia 2020 poszczególne grupy pracodawców sukcesywnie zobowiązane były do zgłaszania do PPK swoich pracowników. Ostatnia grupa pracodawców obejmująca sektor publiczny dołączyć musiała do PPK od 1 stycznia 2021 r.

Zapis do PPK jest automatyczny, toteż pracodawcy w przewidzianym dla nich terminie, zgłaszali pracowników spełniających kryteria podmiotowe zgłoszenia. Czynność ta nie wymagała konieczności uzyskania jakichkolwiek zgód, czy innych oświadczeń ze strony pracowników. W odniesieniu do nowych pracowników pracodawca ma obowiązek zgłoszenia do PPK niepóźniej niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynęły 3 miesiące (90 dni) zatrudnienia tej osoby.

Jak zrezygnować z PPK?

Udział w PPK jest dobrowolny, co oznacza, ze choć zapis do PPK jest dla większości pracowników automatycznie dokonywany przez pracodawcę, pracownik może zrezygnować z uczestnictwa w PPK. Tylko złożenie oficjalnej rezygnacji spowoduje, że z wynagrodzenia pracownika nie będzie pobierana wpłata na PPK. W każdym momencie pracownik ma prawo zrezygnować z uczestnictwa w PPK. Nowy pracownik może to zrobić jeszcze przed jego zgłoszeniem do PPK. W tym celu wypełnia i przekazuje podmiotowi zatrudniającemu deklarację, której wzór określa i udostępnia Ministerstwo Finansów. Deklaracja zawiera dane dotyczące podmiotu zatrudniającego i uczestnika PPK oraz oświadczenie uczestnika PPK o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach jej złożenia

Co się zmienia w PPK od 2023? Autozapis do PPK

Od 1 stycznia 2023 r. wchodzą w życie przepisy, które nakładają na podmiot zatrudniający dokonywanie cyklicznego autozapisu pracowników do PPK, bez względu na to, kiedy dołączyli oni do programu. Co 4 lata, począwszy od roku 2023, w terminie do ostatniego dnia lutego danego roku, podmiot zatrudniający informuje uczestnika PPK, który uprzednio złożył deklarację o rezygnacji z PPK o ponownym zapisie do PPK i dokonywaniu wpłat za tego uczestnika. Wobec tego w 2023 r. utracą ważność złożone uprzednio przez pracowników deklaracje o rezygnacji z PPK. Oznacza to, że jeśli pracownik nie złoży ponownej deklaracji o rezygnacji z PPK, od dnia 1 kwietnia 2023 r., podmiot zatrudniający dokona wpłat za uczestnika do PPK i uczestnik ten zostanie objęty programem PPK do momentu ponownego złożenia deklaracji o rezygnacji.

Rezygnację nadal będzie można złożyć w każdym momencie, natomiast należy liczyć się z faktem, że jeśli pracownik złoży deklarację zbyt późno, za miesiące kiedy był objęty PPK, nawet bez jego woli, pracodawca potrąci mu z wynagrodzenia stosowną część składki na PPK. Ponowną deklarację o rezygnacji w 2023 r. będzie można złożyć od dnia 1 marca 2023 r.

Złożona od 1 marca 2023 r. deklaracja o rezygnacji z PPK będzie ważna przez kolejne 4 lata. Po upływie tego terminu deklarację trzeba będzie złożyć ponownie. Ponowny autozapis do PPK będzie miał miejsce w 2027 i dalej co kolejne 4 lata.

Należy pamiętać, że pracownik może w każdym czasie powrócić do PPK, nawet mimo wcześniejszej deklaracji o rezygnacji. Potrzeba do tego będzie złożenia stosownego oświadczenia wobec pracodawcy, które ma on obowiązek przyjąć i włączyć pracownika do programu.

Ile wynosi składka na PPK?

Miesięczna składka na PPK składa się z wpłaty pracownika, pracodawcy i wpłaty państwa. Wpłata pracownika wynosi 2% wynagrodzenia brutto. Pracownik może też dobrowolnie wpłacić dodatkową składkę w wysokości do 2% wynagrodzenia brutto. Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK może wynosić mniej niż 2% wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Wpłata pracodawcy wynosi 1,5% wynagrodzenia brutto. Pracodawca może wpłacić dodatkowo na rachunek pracownika w PPK składkę w wysokości do 2,5 % wynagrodzenia brutto. Wpłata dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym. Wpłata państwa wynosi 250 zł na tzw. powitanie i następnie co roku po 240 zł.
Wypłata środków z PPK

Uczestnik PPK może w każdym momencie wypłacić swoje środki zgromadzone w ramach PPK, jednak warunki wypłaty będą różne przed i po osiągnięciu 60 roku życia. Po osiągnięciu 60 roku życia wypłata środków dokonywana jest domyślnie w konfiguracji:

wypłata jednorazowa w wysokości 25% zgromadzonych środków;
wypłata w co najmniej 120 ratach pozostałej części 75% zgromadzonych środków.

Przy takiej konfiguracji pracownik nie płaci podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) w wysokości 19%.

Uczestnik może również zadeklarować wypłatę 100% zgromadzonych środków w 120 ratach. Wówczas również nie zapłaci podatku od zysków kapitałowych. Istnieje również możliwość zawnioskowania o zwiększenie liczby rat, w których będą wypłacane środki, czy też ich zmniejszenie, jednak wypłata środków w mniej niż 120 ratach będzie obligowała pracownika do zapłaty podatku od zysków kapitałowych, czyli od zysku, jaki osiągnął fundusz podczas inwestowania 75% środków pracownika. Z opodatkowania zawsze zwolniony będzie zysk od 25% zgromadzonych środków.

Pracownik, który osiągnął 60 rok życia może również przeznaczyć zgromadzone w PPK środki na:

• wypłatę w formie świadczenia małżeńskiego, tj. jeśli pracownik i jego małżonek osiągnęli 60rok życia i posiadają PPK w tej samej instytucji mogą zawnioskować o połączenie ich rachunków w PPK w jeden rachunek małżeński, z którego pieniądze wypłacane są w minimum 120 miesięcznych ratach bez potrącania podatku, a w przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi nadal będzie otrzymywał wypłatę ratalną w ustalonej uprzednio wysokości,
• na polisę w zakładzie ubezpieczeń z prawem do okresowego lub dożywotniego świadczenia,
• na lokatę terminową.

Przed ukończeniem 60 roku życia, uczestnik może na swój wniosek środki w PPK:

• wycofać – wówczas traci kwotę, która stanowi równowartość opłaty powitalnej i dopłat od Państwa, a także traci 30% wpłat pochodzących od pracodawcy (zostaną one przelane na indywidualne konto w ZUS), zaś od pozostałej kwoty potrącony zostanie podatek od zysków kapitałowych, pochodzących ze środków zwracanych uczestnikowi,
• wypłacić – w postaci jednorazowej wypłaty do 100 % wartości środków zgromadzonych w PPK na pokrycie wkładu własnego do kredytu na zakup domu albo mieszkania, czy też w przypadku poważnej choroby pracownika, jego współmałżonka albo dziecka pracownika w postaci wypłaty 25% środków. Katalog chorób, które podlegają pod taką wypłatę określony został ustawowo, zaś do wniosku o wypłatę środków należy dołączyć niezbędne dokumenty poświadczające chorobę. W przypadku wypłaty na cele mieszkaniowe, pracownik musi spłacić wypłaconą z PPK kwotę w wartości nominalnej, przy czym obowiązany jest rozpocząć spłatę tej kwoty nie później niż 5 lat od jej wypłaty, zaś całość kwoty musi spłacić w ciągu 15 lat. Wycofanie (zwrot) środków oraz wypłata nie oznaczają rezygnacji z PPK.

Ile dostaniemy z PPK po latach oszczędzania? Wyliczenia

Zakładając, że przystępujemy do PPK w wieku 35 lat, nasze wynagrodzenie brutto to 7000 zł, a zarówno my (jako pracownik) i pracodawca wpłacamy jedynie obligatoryjną część składki, odpowiednio 2 i 1,5%, zaś oszczędzamy do 60 roku życia i dokonujemy wypłaty w domyślnej konfiguracji, tj. 25% wypłata jednorazowa i pozostała część w 120 ratach, mamy do wypłaty po 25 latach łączną kwotę 162 932 zł. z tego wypłata jednorazowa wynosi 40 733 zł, natomiast miesięcznie wypłacana przez 120 miesięcy kwota to 1 166 zł. Należy w tym miejscu podkreślić, że kwota wpłacona ze składek pracownika to 59 668 zł.

Czy PPK się opłaca?

PPK z całą pewnością są ciekawą opcją do rozważenia pod kątem oszczędzania na przyszłość, która nie zrujnuje comiesięcznego budżetu jakim dysponuje pracownik.

Kwoty jakie stanowią składkę po stronie pracownika w stosunku miesięcznym są zazwyczaj niewielkie, natomiast mogą stanowić duże wsparcie w okresie emerytalnym, tym bardziej, że przewidywania dla systemu emerytalnego na przyszłość nie napawają optymizmem.

Dużą zaletą PPK jest obligatoryjna partycypacja w naszych składkach zarówno po stronie pracodawcy, jak i państwa. Należy mieć na uwadze, że w każdej chwili możemy zrezygnować z PPK, jak również do PPK dołączyć. Środki z PPK podlegają również dziedziczeniu na zasadach ogólnych.

Na pierwszy rzut oka PPK wydają się pozbawione wad, niemniej PPK opierają się na konsekwencji działania, bowiem bez większych ograniczeń i potrąceń otrzymamy środki z PPK dopiero po 60 roku życia, przy założeniu domyślnego systemu wypłaty, który zakłada wypłatę całości albo części zgromadzonych środków w co najmniej 120 ratach. W zasadzie każde odstępstwo od tej reguły będzie wiązało się z jakimiś wadami i zmniejszeniem kwoty do wypłaty. Niezależnie jednak od istnienia wad tego systemu, zawsze warto mieć dodatkowe środki do dyspozycji, nawet gdy nie będą one wypłacone w najbardziej korzystnym dla nas momencie i konfiguracji.

Link do pełnego wydania: https://www.muratorplus.pl/biznes/prawo/ppk-czyli-pracownicze-plany-kapitalowe-co-to-za-program-i-czy-sie-oplaca-jakie-zmiany-w-ppk-od-2023-na-czym-polega-autozapis-aa-8gtd-4Vxj-MNwV.html